ZASADY OGÓLNE

1. Musztra - to ćwiczenia harcerskie, które uczą, jak przyjmować postawę zasadniczą i swobodną, oddawać honory , formować szyki oraz zachowywać się w szyku i poza nim.
Rozróżnia się musztrę indywidualną i zespołową.
Musztra indywidualna przygotowuje harcerza do wystąpień oraz do działania w zespole.
Musztra zespołowa przygotowuje jednostki harcerskie do wystąpień oraz działania w szyku.

2. Jednostki harcerskie występują i działają w odpowiednim ugrupowaniu i szyku.
Ugrupowanie w musztrze - to ustawienie harcerzy, jednostek harcerskich w szyku odpowiednim do wykonania określonych czynności, frontem w wyznaczonym kierunku, w ustalonych odstępach i odległościach
Rozróżnia się ugrupowania rozwinięte i marszowe.
Ugrupowania rozwinięte - to ustawienie jednostki harcerskiej w linii prostej, frontem w jednym kierunku, w nakazanym szyku, w odstępach określonych w regulaminie.
Jednostki harcerskie przyjmują je w czasie wystąpień oraz uroczystości harcerskich i państwowych.
Ugrupowanie marszowe - to ustawienie jednostki harcerskiej (jednostek harcerskich) w kolumnie (kolumnach) do marszu.

W ugrupowaniu mogą być stosowane różne szyki.

3. Szyk - to określone w regulaminie ustawienie harcerzy lub jednostek harcerskich - do wspólnego wykonywania czynności - w ugrupowaniu rozwiniętym lub marszowym.
Harcerze ustawiają się w szyku zgodnie z podziałem organizacyjnym lub w sposób nakazany przez przełożonego. Niektóre szyki może już tworzyć dwóch harcerzy, np.: szereg, rząd.
Na szyk składają się następujące elementy (rys. 1) :
- skrzydło - prawe i lewe zakończenie szyku;
- front - kierunek ustawienia harcerzy;
- odstęp - oddalenie między harcerzami, jednostkami harcerskimi, mierzone wzdłuż frontu szyku;
- odległość - oddalenie miedzy harcerzami, szeregami i jednostkami harcerskimi, mierzone w głąb szyku;
- głębokość - odległość od czoła do ogona szyku;
- czoło kolumny - początek kolumny;
- ogon kolumny - koniec kolumny;
- kierunkowy - to poruszający się w nakazanym kierunku harcerz, do którego dostosowują swój ruch inni harcerze. W kolumnie dwójkowej, trójkowej, czwórkowej itd. - to harcerz na prawym skrzydle czoła kolumny ( pierwszego szeregu). Podczas oddawania honorów w marszu na komendę „Na lewo - PATRZ” kierunkowym jest harcerz lewoskrzydłowy;
- zamykający - harcerz lub harcerze znajdujący się w ostatnim szeregu kolumny na lewym skrzydle.
Czynności harcerzy w szyku :
- krycie- ustawienie się harcerzy lub jednostek harcerskich w rzędzie, w linii prostej;
- równanie - ustawienie się harcerzy lub jednostek harcerskich w szeregu, w linii prostej;
- odstępowanie - zwiększanie odstępów między harcerzami (jednostkami harcerskimi) w szyku o określoną liczbę kroków;
- łączenie - powrót do szyku poprzedniego ( przed odstępowaniem).

4. Szereg - to szyk, w którym harcerze stoją obok siebie w odstępie równym szerokości dłoni ( mierzonym na wysokość łokci), frontem w jednym kierunku, w linii prostej.

5. Dwuszereg - to szyk, w którym dwa szeregi harcerzy stoją jeden za drugim, frontem w jednym kierunku, w odległości równej półtorej długości wyciągniętej ręki z wyprostowanymi palcami ( około 1,2 m). Harcerze drugiego szeregu kryją swoich poprzedników.
Dwuszereg jest pełny, jeżeli harcerza lewoskrzydłowego pierwszego szeregu kryje harcerz drugiego szeregu; niepełny - jeżeli nie kryje.
W razie potrzeby do wykonania określonych zadań można formować również inne szyki, np. trójszereg itp.




Rys.1. Elementy szyku :
a/ w ugrupowaniu rozwiniętym
b/ w ugrupowaniu marszowym



6. Kolumna - to szyk, w którym harcerze - stojąc frontem w jednym kierunku, jeden za drugim, w odległości około 1,2 m - tworzą rząd ( kolumnę pojedynczą) lub dwa i więcej rzędów ( kolumnę dwójkową, trójkową itp. ) ustawionych w odstępach równych szerokości dłoni.
Głębokość kolumny pieszej nie może być mniejsza niż jej szerokość.

7. Linia kolumn - to szyk, w którym kolumny jednostek harcerskich stoją jedna obok drugiej na tej samej wysokości, w ustalonych odstępach, czołem w jednym kierunku.

8. Rozkazy i komendy w musztrze przekazuje się ustnie lub przez środki łączności.
W marszu komendy i rozkazy przekazują wzdłuż kolumny dowódcy jednostek harcerskich.

9. W szyku dowódca ugrupowania zajmuje miejsce, z którego może najdogodniej dowodzić. Dowódcy niższych szczebli znajdują się w miejscach przewidzianych dla nich w regulaminie i mogą występować z szyku tylko na komendę lub za zezwoleniem dowódcy ugrupowania.
Dowódca podając komendę harcerzom w ugrupowaniu rozwiniętym, stoi na środku przed frontem szyku w odległości umożliwiającej obserwację skrzydeł lub większej części szyku bez konieczności odwracania głowy.
Dowódca maszerujący na czele jednostki podaje komendy bez zatrzymywania się, zwracając głowę w lewo.
W czasie marszu dowódca jednostki może wyjść z szyku, aby podać komendy i sprawdzić sposób ich wykonania.

10. Komenda - to krótki rozkaz - podany słownie lub przez środki łączności - do natychmiastowego wykonania, a gdy dotyczy grupy harcerzy lub jednostki - również jednolitego i jednoczesnego.
Komenda składa się z zapowiedzi i hasła. Jest kilka komend zawierających tylko hasło, np.: „BACZNOŚĆ”, „SPOCZNIJ”.
Zapowiedź komendy podaje się wyraźnie, głosem donośnym, przeciągając ostatnią zgłoskę.
Hasło komendy (wydrukowane w regulaminie dużymi literami)podaje się po krótkiej przerwie, głośno, wyraźnie, krótko i dobitnie. Po haśle należy wykonać komendę.
Aby zwrócić uwagę jednostek lub poszczególnych harcerzy, w zapowiedzi komendy wymienia się nazwę pododdziału lub stopień i nazwisko harcerza, np.: „ 5 Poznańska Drużyna Harcerzy („Las”) , w szeregu - ZBIÓRKA”, „Przewodnik Jarek Batmański, w prawo - ZWROT”.

11. Wszystkie komendy podawane jednostkom (harcerzom) w miejscu poprzedza się komendą „BACZNOŚĆ”. Wyjątkiem są te, które składają się z samego hasła, i wezwania skierowane są do jednostek (np. ”Pierwsza drużyna”) lub do harcerza (np. Przewodnik Jarek Batmański).

12. Komendy przekazywane przez środki łączności, dotyczące wszystkich jednostek, przyjmują i natychmiast podają swoim jednostkom ich przełożeni.

13. Aby przerwać niewłaściwie wykonywaną czynność, powrócić do poprzedniego położenia oraz umożliwić poprawne jej wykonanie, podaje się komendę „WRÓĆ”.

14. Podczas podawania komend i wydawania rozkazów poszczególnym harcerzom - do wykonania czynności musztry - wymienia się jedynie stopień i nazwisko harcerza lub jego funkcję.